Tussen 1925 en 1928 leverde de combinatie Werkspoor/Heemaf zes elektrische locomotieven (nummers 3201 t/m 3206) aan het toenmalige Nederlands-Indië voor de verbinding Jakarta – Bogor en Batavia - Buitenzorg. De machines, met een vermogen van 1200 pk, hadden een maximumsnelheid van 75 km/h.
Unieke foto van de bouw van de eerste treinen voor Nederlands Indië van de serie 3201 tot 3206, bron: Stichting Old Hengelo
Read more: De eerste in Nederland vervaardigde elektrische treinen voor Nederlands Indië door...
Op 07-11-1924 kwam het Koninklijk Instituut van Ingenieurs (spoorwegafdeling) bijeen om een proefrit te maken met de eerste in Nederland vervaardigde elektrische locomotief door de combinatie Heemaf/Werkspoor t.b.v. de "Nederlandsch Indische Staats Spoorwegen". Deze trein kreeg nummer 3201.
Onlangs kwam ik in het bezit van een groot aantal prachtige scan's uit het Heemaf archief van Historisch Centrum Overijssel. In de loop van de tijd zal ik een selectie van deze foto's op holechistorie.nl plaatsen. De foto's zijn allemaal zeer nauwkeurig beschreven en gedateerd door Jaap Tuik. In dit artikel 3 filmfragmenten van de betreffende trein.
Bron: Historisch Centrum Overijssel te Zwolle.
Enkele bekende leden van het KIVI. Geheel links directeur van de Heemaf, Ir. H.I. Keus, daarnaast een man die verdacht veel lijkt op Rento Hofstede Crull, vierde van rechts Ir. F.R. Willink (Heemaf) en geheel rechts Ir. Th. Rosskopf (directeur Smit Transformatoren).
Filmfragment van de proefrit van het KIVI bij de Heemaf fabriek met helemaal in het begin Ir. H. I Keus, directeur van de Heemaf. Later zien we ook nog een proefrit van de zesde trein die naar Nederlands Indië ging. Bron: Holec Historisch Genootschap.
Film van de Nederlands Indische Spoorwegen uit 1929 met een groot aantal treinen, waaronder ook deze elektrische trein van de Heemaf op Java.
Tijdens mijn zoektocht in het archief van Historisch Centrum Overijssel vond ik nog een aantal unieke foto's van het interieur van de treinen voor Java (nummer 3201) uit 18-04-1925. De foto's zijn allemaal beschreven door Jaap Tuik.
Bron: de Koloniale roeping (1927).
Interieur van locomotief voor de spoorwegen op Java. Zicht op omvormer en accu 's (18-04-1925)
Bron: Historisch Centrum Overijssel te Zwolle.
Bron: Historisch Centrum Overijssel te Zwolle.
Foto links: Interieur van de locomotief voor de spoorwegen op Java. Bestuurderscabine, gezien van rechts, foto rechts: Interieur van locomotief voor de spoorwegen op Java. Zicht op compartiment waarin motorkabels uitkomen.(18-04-1925). Bron: Historisch Centrum Overijssel.
Foto links: Interieur van de locomotief voor de spoorwegen op Java. Zicht op hoofdzekeringskast, foto rechts: Interieur van de locomotief voor de spoorwegen op Java. Zicht op schakelbord (18-04-1925). Bron: Historisch Centrum Overijssel.
Foto links: Interieur van de locomotief voor de spoorwegen op Java. Controller in de bestuurderskamer (open) 18-04-1925. Bron: Historisch Centrum Overijssel.
Bron: Holec Historisch Genootschap
De foto iets vergroot om de trein en ingenieurs beter te kunnen zien. bron: Holec Historisch Genootschap
Proefrit van de eerste in Nederland vervaardigde elektrische locomotief t.b.v. de Nederlandsch-Indische staats spoorwegen. De mannen voor de trein zijn van het Koninklijk Instituut voor Ingenieurs. De spoorwegafdeling. Deze opstelling op de foto is letterlijk in bovenstaande film terug te zien. Bron: De Prins (april 1925) Holec Historisch Genootschap.
1928 - Minister van Koloniën J. Ch. Koningsberger bezoekt de Heemaf. We zien het gezelschap staan bij de 6e locomotief op het proefterrein van de Heemaf. Bron: Holec Historisch Genootschap
Foto'materiaal: bron Historisch Centrum Overijssel te Zwolle met dank aan Jaap Tuik en Peter van der Most.
Met twee woorden opende de eerste Heemafpost na de Tweede wereldoorlog in december 1945 haar publicatie “BEVRIJD en ONGEBROKEN”. De twee jongste werknemers van de Heemaf gaven door middel van een signaal op maandag 16 april 1945 de gedeeltelijke hervatting van de werkzaamheden na de bevrijding. Dat waren Sientje Oude Frerik en Jochem Ooink. Daarvoor had directeur Keus het personeel toegesproken.
Heemaf kreeg veel grondstoffen uit het buitenland, vooral uit Duitsland. De bezetter eiste een deel van de productie voor het eigen land terug. Er werd een Duitse Verwalter aangesteld. Een kantoorruimte werd ingericht als observatiepost voor vliegtuigen en in andere afdelingen zaten de Feldgendarmerie en de Grüne Polizei.
In werkplaatsen werden patroonkoppen gedraaid. Maar omdat er veel relatie met Duitse bedrijven en ook werknemers met Duits bloed was, was er weinig bemoeienis van Duitse zijde. Zo kon het gebeuren dat een deel van het machine park ondergebracht werd in een steenbakkerij in Borne. Omdat Duitsland zijn eigen electroproducten had was er weinig interesse. De april-meistakingen in 1943, met stakingen o.a. in Twente ontstond in Hengelo na de bekendmaking dat oud-militairen zich moesten melden voor krijgsgevangenschap en de deportatie van Joden. De Duits bezetter reageerde met harde hand, tachtig stakers werden geëxecuteerd. En de staking eindigde op 3 mei 1943. Om de Duitsers de illusie te geven werden de ketels opgestookt met allerlei zaken, zodat er wel rook uit de schoorsteen kwam.
Na december 1942 mocht de Heemafpost niet meer gedrukt worden. Maar in 1943 werd een truc uitgehaald; het verscheen onder de naam Economisch Technisch Jaarverslag. Gelukkig lag het bedrijf ver van het station zodat er weinig schade was bij de grote bombardementen in oktober 1944. Toen werd wel Hazemeyer zwaar getroffen. Ook werd een maand eerder de schilders werkplaats bij de Heemaf vernietigd.(foto rechts). Het vijftig jarig bestaan van de Heemaf in 1944 kon niet worden gevierd, maar dat werd in juni 1945 wel ingehaald.
De kantoren van Heemaf in Rotterdam hadden zware schade geleden. Bij het bombardement van Rotterdam op 14 mei 1940 was het kantoor verwoest en bij de bevrijding van de stad Groningen in april 1945 heeft het ernstig geleden.
Links: Bombardement Rotterdam, rechts schade Groote Markt Groningen. (Bron: Willy Ahlers).
Het geven van het bevrijdingssignaal. Bron: Willy Ahlers.
In 1942 werd de duizendste tractiemotor gemaakt bij de Heemaf. Onderstaande prachtige bedrijfsfilm laat het productieproces zien van de fabricage van de motoren. We zien mannen en vrouwen aan het werk maar ook een toespraak n.a.v. de 1000e tractiemotor. Het zijn prachtige historische beelden van een uniek bedrijf. De film duurt ongeveer een half uur.
Bron: Historisch Centrum Overijssel te Zwolle
Productiepersoneel wikkelarij 1942 (bron: Robertus Berkers/Maria Holl) . Zie ook het artikel van Heemaf in oorlogstijd.
Bron: Historisch Centrum Overijssel te Zwolle/ Holec Historisch Genootschap
Page 4 of 16
Prachtige foto van een de showroom van de "Algemeene Nederlandsch-Indische Electriciteit Maatschappij te Soerabaja Nederlands Indië" uit 1919 met 8 mooie EMF Dordt motoren op de voorgrond. Klik op de foto om te vergroten.
Bron: Tropenmuseum.
Write comment (0 Comments)Mede mogelijk gemaakt door: 
De KB archiveert deze website als Digitaal Erfgoed in het kader van een charter van Unesco.
Contact gegevens:
HOLEC HISTORISCH GENOOTSCHAP
Binnenvaart 15
6642 CT Beuningen (Gelderland)
E-mail: info@holechistorie.nl
Mobiel: 06 19009274
{jcomments off}
